By Last updated: February 2, 2019 Błędy interpunkcyjne mogą kosztować miliony dolarów. Zapytaj firmy mleczarskiej, która przegrała proces przez brakujący przecinek. Znaki interpunkcyjne mogą także wzbudzić zagorzałe debaty wciągające całe narody. Pomyśl o tym, jak istotną rolę odgrywa interpunkcja w amerykańskich przepisach regulujących posiadanie broni, jednego z najbardziej kontrowersyjnych tematów w USA. Mimo niepozornych rozmiarów lepiej jest nie lekceważyć znaków interpunkcyjnych. Stanowią one kluczową część komunikacji w języku angielskim. Jednak ich poprawne stosowanie może być bardzo trudne. Na szczęście, jeśli trochę poćwiczysz, interpunkcja stanie się wartościowym narzędziem w nauce języka angielskiego. W tym poście pokażemy Ci, jak stosować 10 najważniejszych angielskich znaków interpunkcyjnych. Zapamiętaj te zasady, a może się okazać, że zaczniesz ich używać lepiej niż native speakerzy! Download: This blog post is available as a convenient and portable PDF that you can take anywhere. Click here to get a copy. (Download) Dlaczego angielskie znaki interpunkcyjne są takie ważne? Czy są to tylko denerwujące znaczki, o które Twój nauczyciel angielskiego zawsze się czepia? Nie. Istnieje ważny powód, dla którego nauczyciele, a nawet edytory tekstów, zwracają na nie baczną uwagę. Po pierwsze mogą one zmienić sposób, w jaki należy przeczytać dane słowo, a nawet zdanie. W zależności od tego, gdzie je postawimy, mogą też zmodyfikować sens wypowiedzi. Niektóre znaki interpunkcyjne mogą nawet całkowicie zmienić zamierzone znaczenie — sprawdź listę komicznych przykładów. Prawidłowa interpunkcja jest również niezbędna do poprawnego pisania po angielsku. Jeśli kiedykolwiek planowałeś pracę lub studia w anglojęzycznym środowisku, aby wzięto Cię pod uwagę podczas rekrutacji, powinieneś opanować angielskie znaki interpunkcyjne. A po wtóre to, jak posługiwać się znakami interpunkcyjnymi, stanowi świetne ćwiczenie gramatyczne. Zmusza Cię do zrozumienia struktury angielskich zdań, a także różnych części mowy (np. rzeczowników, czasowników…) itd. Materiały do ćwiczeń angielskiej interpunkcji Nasz poniższy przewodnik wyposaży Cię w podstawową wiedzę na temat angielskich znaków interpunkcyjnych. Jeśli chcesz poznać przydatne źródła wiedzy, dzięki którym zgłębisz ten temat, zerknij na następujące pozycje: “Penguin Guide to Punctuation:” Ta niedroga książka stanowi przydatny poradnik dla każdego ucznia, który chciałby posługiwać się poprawną interpunkcją podczas pisania. English Oxford Living Dictionaries: Strona ta stanowi praktyczny przewodnik po tym, jak używać znaków interpunkcyjnych, zawiera wiele przykładów i odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Grammarly: Jet to nieocenione źródło, dzięki któremu nauczysz się interpunkcji podczas pracy nad umiejętnością pisania. Grammarly sprawdza w czasie rzeczywistym literówki oraz gramatykę, możesz więc korzystać z niego gdy piszesz e-maile czy posty na Facebooku. Grammarly nie tylko wskazuje błędy interpunkcyjne (oraz inne rodzaje błędów), ale również sporządza podsumowania i pokazuje objaśnienia. Oznacza to, że następnym razem nie powinieneś popełnić tego samego błędu. Education First: Strona ta zawiera kilka artykułów o interpunkcji, które pomogą Ci komunikować się w prostszy i bardziej zorganizowany sposób. Znajdziesz na niej również wiele przykładów użycia znaków interpunkcyjnych. Najbardziej kłopotliwe angielskie znaki interpunkcyjne (i jak je poprawnie stosować) Bez względu na to, jak przerażające mogą wydawać się te małe znaczki, istnieje kilka strategii, które pozwolą Ci pisać po angielsku jak profesjonalista. Comma (przecinek) Przecinek to taka „złota rączka” (jack of all trades) spośród znaków interpunkcyjnych. Oddziela on zdania podrzędne od nadrzędnych, a także poszczególne elementy wyliczenia. Sprawia, między innymi, że długie zdania stają się łatwiejsze w odbiorze. Nadają rytm i wyznaczają przerwy w wypowiedziach. Nie jest więc dziwne, że przecinki to najczęściej używane znaki interpunkcyjne po kropce. Istnieje wiele różnych form poprawnego korzystania z przecinków, co sprawia również, że są one najbardziej nadużywanymi i względnie trudnymi znakami. Oto kilka przykładów najczęstszego użycia przecinków w języku angielskim: Oddzielanie elementów w serii: He served us chips, salsa, popcorn, nuts and drinks while we watched the game. Podał nam chipsy, sos, popcorn, orzeszki i napoje, gdy czekaliśmy na mecz. Poprzedzanie spójników (np. „and,” „but,” „yet” itd.), które znajdują się pomiędzy dwoma zdaniami nadrzędnymi: My friends went to the arcade, but I stayed home with a fever. Mój przyjaciel poszedł do centrum handlowego, ale ja zostałem w domu z gorączką. Po zdaniu podrzędnie złożonym, które wprowadza zdanie nadrzędne: Since I was early, I stopped to have a cup of coffee. Ponieważ przybyłem wcześniej, zatrzymałem się na kawę. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Uważaj na niepotrzebne przecinki! Błędy, takie jak te, są wszędzie. Gdziekolwiek masz do czynienia ze zdaniem nadrzędnym, po którym następuje bezpośrednio zdanie podrzędne, albo używasz spójników, takich jak: „either… or”, nie potrzebujesz przecinków. Źle: My fish died, after it got sick. Dobrze: My fish died after it got sick. Moja rybka zdechła po tym, jak zachorowała. Źle: You either hate pineapple pizza, or you love it. Dobrze: You either hate pineapple pizza or you love it. Albo nienawidzisz pizzy z ananasem, albo ją kochasz. Semicolon (średnik) Średnik to najbardziej przerażający z angielskich znaków interpunkcyjnych. Nawet native speakerzy często nie wiedzą, jak z niego korzystać. Ale nie ma się czego bać! Kiedy już zaczniesz się go uczyć, zobaczysz, że istnieje tylko kilka prostych sytuacji, które wymagają jego użycia. Średnik łączy dwa powiązane ze sobą wypowiedzenia. Średnikiem oddzielamy także rozbudowane elementy wyliczenia oraz elementy wyliczenia, w których wielokrotnie użyto przecinków. Na przykład: We were planning to have dinner tonight; we had to cancel it when her boss called. Planowaliśmy dziś kolację; musieliśmy anulować plany, kiedy zadzwonił jej szef. My mother visited Nairobi, in Kenya; Tokyo, in Japan; and São Paulo, in Brazil. Moja matka odwiedziła Nairobi w Kenii, Tokio w Japonii i São Paulo w Brazylii. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Chyba najczęstszym błędem związanym z użyciem średnika jest jego wykorzystanie w zdaniach podrzędnych. Powinieneś używać średnika jedynie pomiędzy zdaniami, które mogą funkcjonować jako samodzielne wypowiedzenia. Źle: I have so much on my to-do list tomorrow; plus all my homework. Dobrze: I have so much on my to-do list tomorrow plus all my homework. Mam tak dużo jutro do zrobienia na mojej liście, w dodatku całą pracę domową. En Dash (półpauza) Jest to prawdopodobnie najmniej znany znak interpunkcyjny. Półpauza to znak pisarski, z którego korzystają głównie wydawnictwa do łączenia powiązanych treści w danym zakresie. Zasada, która pozwoli Ci zapamiętać tę definicję, to zastąpienie półpauzy przez „to”(do) lub „through”(aż do), kiedy mówimy o zakresie czasu, stron lub wynikach sportowych. Przykłady: The 1998–2000 season was the best for the NY Yankees. Sezon 1998–2000 był najlepszym dla drużyny NY Yankees. Please read the story in pages 9–13. Proszę przeczytać opowieść na stronach 9–13. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Wiele anglojęzycznych osób (w tym native speakerów) myli półpauzę z myślnikiem lub łącznikiem (o których mowa poniżej). Zwróć uwagę na to, że myślnik jest trochę dłuższy. Ponadto zauważ, że w odróżnieniu od języka polskiego, w angielskim nie dodaje się odstępu po żadnej ze stron półpauzy. Źle: I’m arriving on the Boston – Washington flight. Dobrze: I’m arriving on the Boston–Washington flight. Przylatuję lotem Boston – Washington. Szczerze mówiąc, o ile nie przygotowujesz jakiegoś oficjalnego dokumentu do druku, nie musisz zaprzątać sobie tym zbytnio głowy. Em Dash (myślnik) Jak wyżej wspomniano, myślnik jest nieco dłuższy od półpauzy (ma szerokość litery „M” zamiast litery „N”, stąd ich angielska nazwa), więc jest łatwiejszy do rozpoznania. Myślnika używamy zazwyczaj do nadania struktury złożonym i urozmaiconym wypowiedzeniom. Może on również pomóc wyjaśnić ważne myśli, czasami zastępując przecinek lub nawias. Jeśli nie masz żadnego problemu z zastosowaniem nawiasu, powinieneś bardzo szybko opanować do perfekcji korzystanie z myślnika. Istnieją właściwie trzy sposoby na użycie myślnika: Do wtrącenia zdania w celu podkreślenia czegoś Do wyjaśnienia podczas precyzowania myśli Do wskazania przerwy Przykłady: The girl—the one with long, blond hair—looked beautiful on the stage. Dziewczyna — ta z długimi blond włosami — wyglądała pięknie na scenie. Attendees must cover their own lodging costs—hotel room, food and beverages. Uczestnicy muszą pokryć własne koszty zakwaterowania — pokój w hotelu, jedzenie i napoje. He said, “I thought you should—” “I should do what?!” she replied. Powiedział „Myślałem, że powinnaś — co powinnam zrobić?! — odpowiedziała. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Najczęstsze błędy dotyczące myślnika związane są ze stosowaniem odstępu przed i za nim w języku angielskim (odstępy stosowane są w języku polskim). Źle: Andrea preferred traveling to Europe — Italy and Spain — rather than South America. Dobrze: Andrea preferred traveling to Europe—Italy and Spain—rather than South America. Andrea wolała jeździć po Europie (zwiedzić Włochy i Hiszpanię) raczej niż po Ameryce Południowej. Hyphen (łącznik) Łącznik to już ostatnia z naszej trójki mylących się najczęściej znaków pisarskich. Jest on ważny w szczególności, kiedy opisujemy długość czasu i przestrzeń lat. Podczas gdy myślnik i półpauza używane są głownie do rozdzielania zdań, łącznik służy do łączenia słów między sobą lub dodawania prefiksów/sufiksów do słów. Przykłady: Jim is a well-liked neighbor. Jim to lubiany sąsiad. My great-grandmother was a famous scientist. Moja praprababcia była słynnym naukowcem. He wants to be a co-author on the book. On chciałby być współautorem tej książki. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Istnieje wiele błędów, które powinno się wyeliminować przy stosowaniu łączników, ale jednym z najczęstszych jest albo nadużywanie łącznika, albo jego pomijanie w nieodpowiednim miejscu. Ogólnie rzecz biorąc, powinieneś używać łączników, aby łączyć słowa, które modyfikują rzeczownik, jeżeli rzeczownik występuje jako drugi z kolei. Dobrze: The vegan-friendly restaurant is just around the corner. Przyjazna weganom restauracja jest tuż za rogiem. Dobrze: This restaurant is vegan friendly. Ta restauracja jest przyjazna weganom. Ellipsis (wielokropek) Wielokropek (liczba mnoga od ellipsis) to te trzy małe kropki, które widzisz, kiedy ktoś pisze do Ciebie tekst przez komunikator (…). Ale wielokropek był w użyciu wiele lat przed erą iPhona. Wielokropek jest całkiem prosty. Stosujemy go głównie do wskazania, że fragment zdania został ominięty lub przerwany. Na przykład, jeśli cytujesz długą wypowiedź, ale chcesz się skupić tylko na jednej ważnej myśli, nie na całym tekście, zastosujesz wielokropek, aby wskazać miejsce, w którym doszło do pominięcia. Spójrz na tę słynne przemówienie Johna F. Kennedy’ego: „And so, my fellow Americans, ask not what your country can do for you; ask what you can do for your country. My fellow citizens of the world, ask not what America will do for you, but what, together, we can do for the freedom of man”. „Moi drodzy Amerykanie, nie pytajcie, co mój kraj może zrobić dla mnie, zapytajcie, co ja mogę zrobić dla swojego kraju. Moi drodzy obywatele świata, nie pytajcie, co Ameryka zrobi dla was, ale co razem możemy zrobić dla wolności człowieka”. Możemy użyć wielokropka, alby skupić się na idei, którą chcemy się podzielić i wskazać, że ominęliśmy pewne fragmenty: „And so, my fellow Americans, ask not what your country can do for you; ask what you can do for your country… ask not what America will do for you, but what, together, we can do for the freedom of man”. „Moi drodzy Amerykanie, nie pytajcie, co mój kraj może zrobić dla mnie, zapytajcie, co ja mogę zrobić dla swojego kraju[… ]nie pytajcie, co Ameryka zrobi dla was, ale co razem możemy zrobić dla wolności człowieka”. Jeśli chodzi o przerwaną wypowiedź, używamy wielokropka, kiedy chcemy wyrazić krótką przerwę w zdaniu lub w rytmie wypowiedzi. Na przykład: Let me think about your problem… actually, don’t! You think; it’s your problem. Pozwól, że pomyślę o twoim problemie… właściwie, nie! Ty pomyśl; to twój problem. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Najczęstszymi błędami popełnianymi przy wielokropku jest: Zawieszanie głosu bez powodu: „It’s not a problem for us to meet on Monday…” (Dla nas to nie problem, aby zobaczyć się w poniedziałek…) Albo po prostu używanie więcej niż trzech kropek: „And then John fell asleep…..” (a potem John zasnął…..) Quotation Marks (cudzysłów) Chociaż z cudzysłowu można korzystać na kilka sposobów, często jest on nadużywany. Stosujemy go głównie do zacytowania czyiś słów co do joty. Ale cudzysłów jest dobrym znakiem do zaznaczenia sarkazmu, ironii lub zacytowania kawałka piosenki, książki czy programu telewizyjnego. Na przykład: King Edward said, “I’ll have my best men on the subject.” Książę Edward powiedział: „Wyruszę z moimi najlepszymi ludźmi na czele”. Amy Pond is a character in “Doctor Who.” „ Amy Pond to postać z serialu „Doctor Who”. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Nie używaj cudzysłowu, kiedy podsumowujesz lub parafrazujesz czyjeś słowa. Źle: King Edward said that “he’ll have his best men on the subject.” Dobrze: King Edward said that he’ll have his best men on the subject. Król Edward powiedział, że wyruszy ze swoimi najlepszymi ludźmi na czele. Zauważ, że znak cudzysłowu wygląda inaczej w amerykańskim, a inaczej w brytyjskim angielskim. W Wielkiej Brytanii używa się zwykle pojedynczego cudzysłowu (‘), a w USA, podwójnego. Colon (dwukropek) Dwukropki to świetne znaki interpunkcyjne, z których można korzystać na wiele sposobów. Są bardzo dobre do wprowadzania wyliczeń, łączenia myśli i nadawania struktury złożonym i urozmaiconym wypowiedzeniom. Przykłady: She only likes three candy bars: Snickers, Three Musketeers, Milky Way. Ona lubi tylko trzy rodzaje batonów: Snickersy, 3 Musketeers i Milky Way. This semester, I’m taking two courses: biology and chemistry. W tym semestrze wybieram dwa przedmioty: biologię i chemię. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Dwukropki często są błędnie stosowanie razem z takimi wyrażeniami, jak „for example” (na przykład) lub „such as” (taki, jak). Źle: Your outline should cover the parts of your essay, such as: goals, methods… Dobrze: Your outline should cover the parts of your essay, such as goals, methods… Konspekt powinien zawierać części Twojego eseju, takie jak cele, metody… Nie używamy również dwukropka po przyimku. Źle: The mayor announced cutbacks in: research funding, staff development… Dobrze: The mayor announced cutbacks in research funding, staff development… Burmistrze ogłosił cięcia w finansowaniu badań, rozwoju kadr… Apostrophe (apostrof) Potrzebujesz zazwyczaj apostrofu, aby pokazać przynależność lub kontrakcję (angielskie słowo powstające ze ściągnięcia dwóch oddzielnych samogłosek). Na przykład: The man’s sister took a train to meet us. Siostra mężczyzny przyjechała do nas pociągiem. Don’t forget to vote! Nie zapomnij zagłosować! Najczęstsze błędy, których należy unikać: Najbardziej rozpowszechnionym błędem związanym z apostrofem jest omyłkowe użycie go w słowach „it’s” oraz „its”. „It’s” to kontrakcja, która oznacza „it is”. Natomiast „its” to zaimek dzierżawczy. Źle: The dog pulled on it’s leash. (To zdanie oznaczałoby więc, „The dog pulled on it is leash.” czyli „Pies ciągnął za to jest smycz”.) Dobrze: The dog pulled on its leash. Pies ciągnął za swoją smycz. Pamiętaj, że nie musisz również dodawać drugiej litery „s”, jeśli stosujesz apostrof w wyrazie, który kończy się na „s”. Źle: He wrapped all the kids’s presents in 20 minutes. Dobrze: He wrapped all the kids’ presents in 20 minutes. Zapakował wszystkie prezenty dla dzieci w 20 minut. Period (kropka) Na koniec zostawiliśmy kropkę, nie ma lepszej formy na zakończenie tego przewodnika. Kropka to najbardziej popularny znak interpunkcyjny stosowany do zakończenia zdania. Kropkę stosuje się również w skrótach i akronimach: Na przykład: stands for United States of America. USA oznacza po angielsku Stany Zjednoczone Ameryki Mr. is the abbreviation for Mister. Mr. to skrót od słowa Mister. Najczęstsze błędy, których należy unikać: Najczęściej popełnianym błędem dotyczącym kropek jest nie tyle samo użycie tego znaku, co odstępu po nim. Nie dodawaj odstępu przed kropką na końcu zdania. Źle: My pants are ruined . Dobrze: My pants are ruined. Moje spodnie są kompletnie zniszczone. Oprócz tego, nie dodajemy więcej niż jednego odstępu po kropce, gdy następuje po niej kolejne zdanie. Zwróć uwagę jednak na to, że niektóre angielskie pisma naukowe wymagają dwóch odstępów po kropce. Źle: I’m driving to the town. The town is five miles south. Dobrze: I’m driving to the town. The town is five miles south. Jadę do miasta. Miasto jest oddalone o pięć mil na wschód. Oto najpopularniejsze angielskie znaki interpunkcyjne oraz błędy, których powinno się unikać. Teraz, gdy już je znasz, jedyne, co należy zrobić, to zastosować je w praktyce! Do pracy! If you liked this post, something tells me that you'll love FluentU, the best way to learn English with real-world videos. Experience English immersion online!